В настоящее время проблема неформальной «теневой» занятости актуальна в нашем обществе. Неформальная занятость - это неоформление с работником трудовых отношений. Недобросовестные работодатели в целях экономии и ухода от налоговых и других обязательных платежей, принимая работника, отказывают ему в оформлении трудовых отношений, предлагая работать нелегально без заключения трудового договора. Порой, сами работники не требуют от потенциального работодателя заключения трудового договора, подходя к этому вопросу легкомысленно. Получая так называемую «серую» заработную плату в конвертах, в первую очередь страдают сами работники.

Очевидный «минус» неформальной занятости - отсутствие социальных гарантий. Работнику стоит помнить, что при отсутствии трудового договора теряется право на обеспечение безопасных условий труда, оплату временной нетрудоспособности, возможность оплаты больничных листов, ежегодный оплачиваемый отпуск, оформление отпуска и пособия по беременности и родам, выходное пособие при увольнении по сокращению численности штата, получение пособия по безработице в максимальном размере, повышенную пенсию и прочие гарантии.

В свою очередь работодатели должны помнить, что за уклонение от оформления или ненадлежащее оформление трудового договора, заключение гражданско-правового договора, фактически регулирующего трудовые отношения между работником и работодателем, предусмотрена административная ответственность. Кроме того существует налоговая ответственность по невыполнению налоговым агентом обязанности по удержанию и (или) перечислению налогов.

Хәзерге вакытта формаль булмаган «күләгәдә» эш белән тәэмин итү проблемасы безнең җәмгыятьтә актуаль. Формаль булмаган эш белән тәэмин итү - ул хезмәт мөнәсәбәтләре хезмәткәре белән рәсмиләшмәү. Намуссыз эш бирүчеләр, салым һәм башка мәҗбүри түләүләрдән саклап калу максатларында, хезмәткәрне кабул иткәндә, хезмәт мөнәсәбәтләрен рәсмиләштерүдән баш тарта, хезмәт килешүе төземичә генә законсыз рәвештә эшләргә тәкъдим итә. Кайчагында, хезмәткәрләр үзләре дә потенциаль эш бирүчедән хезмәт килешүе төзүне таләп итми. Конвертларда «соры» хезмәт хакы алганда, беренче чиратта, хезмәткәрләр үзләре зыян күрә.

Формаль булмаган мәшгульлекнең күзгә күренеп торган «минус» - социаль гарантияләрнең булмавы. Хезмәткәргә шуны истә тотарга кирәк, хезмәт килешүе булмаганда куркынычсыз хезмәт шартларын тәэмин итү, вакытлыча эшкә сәләтсезлекне түләү хокукы, больничный листларны түләү мөмкинлеге, еллык түләүле ял, йөклелек һәм бала табу буенча ял рәсмиләштерү, штат санын кыскарту буенча эштән азат ителгәндә ял пособиесе, эшсезлек буенча пособиене максималь күләмдә алу, арттырылган пенсия һәм башка гарантияләр югала.

Үз чиратында эш бирүчеләр истә тотарга тиеш, хезмәт килешүен рәсмиләштерүдән читләшкән яки тиешенчә рәсмиләштермәгән өчен, хезмәткәр белән эш бирүче арасында хезмәт мөнәсәбәтләрен фактта җайга салучы граждан-хокукый шартнамә төзү өчен административ җаваплылык каралган. Ә кабат шундый ук хокук бозу өчен - 200 мең сумга кадәр. Моннан тыш, салым агентының салымнарны тотып калу һәм (яки) күчерү бурычын үтәмәве буенча салым җаваплылыгы да бар.